ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ σκηνή 2η Επιμέλεια Βασιλική Κονίδα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ευριπίδη Ελένη ΣΚΗΝΗ 2η

Κυρίαρχα θέματα δραματουργίας Ευριπίδη:

-Ηττημένοι των πολέμων.

-Αιχμάλωτες γυναίκες.

-Ξένοι.

-Αδικίες σε βάρος τους.

 Η Ελένη καταφεύγει στον τάφο του Πρωτέα, και τότε ένα νέο πρόσωπο εμφανίζεται μπροστά στους θεατές. Ένα πρόσωπο που ξέρει τι έγινε στην Τροία.

Η παρουσία του Τεύκρου:

1. προωθεί τη δράση

2.συμβάλει στην εξέλιξη της υπόθεσης (→του Μύθου)

 3. Ο ρυθμός επιταχύνεται και από τη στιχομυθία (γρήγορη εναλλαγή των λόγων)

μεταξύ τους, αφού τώρα το μονόλογο διαδέχεται ο διάλογος.

Επινοήσεις Ευριπίδη:

1.Άφιξη Τεύκρου Επινόηση του Ευριπίδη για να πληροφορηθεί η Ελ. τα γεγονότα της Τροίας, αυτοκτονία Λήδας.

2. Η αρπαγή του ειδώλου από τον Μενέλαο και η παρουσία της Ελένης στην Αίγυπτο δραματοποιούν την αντίθεση φαίνεσθαι –είναι.

3. Αχιλλέας ένας από τους μνηστήρες της Ελένης.

Δραματικός ρόλος της σκηνής του Τεύκρου:

1.     έκφραση μίσους Τευκρ. Προς Ελένη

2.    θεατρική οικονομία να ενημερωθεί η Ελ. για το τι έχει συμβεί στην Τροία + σπίτι της

3.    πληροφορείται το χαμο του Μενελάου εντείνεται η τραγικότητά της, χάνει την τελευταία ελπίδα για σωτηρία, έλεος+φόβος θεατών, εντείνεται η δραματική ατμόσφαιρα.

4.    Προβάλλεται η μαντική ικανότητα της Θεονόης και έτσι προοικονομείται ο σημαντικός ρόλος της.

5.     Συνδέεται με την ιστορική πραγματικότητα της εποχής: μετά την καταστροφή στη Σικελία υπενθυμίζει ο ποιητής στους Αθηναίους έναν πιστό σύμμαχο απόγονο του Τεύκρου τον Ευαγόρα, τους εμψυχώνει και αποδίδει τιμή στον Ευαγόρα.

-Τι πληροφορίες του αποσπά η Ελένη για όσα την αφορούν, τόσο επιδέξια, ώστε οΤεύκρος δεν αντιλαμβάνεται ποιο είναι το πρόσωπο που συνομιλεί και ας μοιάζει τόσο στην Ελένη; (στ. 102-103, 129-167)

→ Ο διάλογος ανάμεσα στους δύο ήρωες βασίζεται σε μεγάλο βαθμόστην αντίθεση ανάμεσα στο είναι και το φαίνεσθαι, ανάμεσα στη γνώση και την άγνοια της αλήθειας! Καθένας από τους συνομιλητές γνωρίζει κάτι που αγνοεί ο άλλος. Έτσι προκύπτει η περίφημη τραγική ειρωνεία (ένα από τα πρόσωπα του δράματος ή και όλοι οι ήρωες αγνοούν την αλήθεια που γνωρίζουν οι θεατές, οπότε τα λόγια τους δεν έχουν το ίδιο νόημα για όλους που κάνει το θεατή να συμπάσχει και να αγωνιά για την ηρωίδα (έλεος και φόβος), β) επηρεάζει τις σκέψεις και τις επιλογές των ηρώων, γ) τονίζει ακόμη περισσότερο την τραγικότητα της Ελένης.

Αντίθεση φαίνεσθαι-είναι

1.στη δομή του έργου:δομεί ολόκληρη την τραγωδία πάνω σε μια φαινομενική κατάσταση διαστρεβλωμένη από την αρχή: ο τρωικός πόλεμος θα γινόταν όχι πια εξαιτίας της Ελένης αλλά εξαιτίας ενός ειδώλου της Ελένης, φανταστικού και παραπλανητικού.

2.επιμέρους σκηνές

Τονίζει την αντίθεση μεταξύ αυτού που φαίνεται και αυτού που είναι. Ψευδαίσθηση και πραγματικότητα, φύση και απλή σύμβαση, αυτά τα ζεύγη όρων αγαπητών στους σοφιστές επανέρχονται συνεχώς στο έργο. 

Τραγικότητα Ελένης: η μάνα της και τα αδέρφια της πέθαναν ντροπιασμένοι, όλη η Ελλάδα την μισεί άδικα αφού η ίδια ποτέ δεν πήγε στην Τροία.